Η απόφαση να διακόψει ή να αλλάξει  κανείς ψυχοθεραπευτική προσέγγιση είναι προσωπική και συχνά απαιτεί αρκετή σκέψη. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν έναν θεραπευόμενο σε αυτή την απόφαση. Ένας κοινός λόγος είναι η επίτευξη των θεραπευτικών στόχων. Όταν οι θεραπευόμενοι αισθάνονται ότι έχουν αναπτύξει εργαλεία και στρατηγικές για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα τους, μπορεί να αποφασίσουν ότι είναι έτοιμοι να προχωρήσουν χωρίς τη συνεχή υποστήριξη του θεραπευτή.

Ένας άλλος λόγος μπορεί να είναι η ανάγκη για αλλαγή ή ανανέωση. Ορισμένοι θεραπευόμενοι μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν κολλήσει σε μια ρουτίνα ή ότι η θεραπεία δεν τους προσφέρει πια την πρόοδο που επιθυμούν. Σε τέτοιες περιπτώσεις, η αλλαγή θεραπευτή ή προσέγγισης θα τους δώσει την ευκαιρία να εξερευνήσουν νέες προοπτικές.

            Επιπλέον, μερικοί θεραπευόμενοι μπορεί να νιώσουν ότι έχουν αναπτύξει μια υπερβολική προσκόλληση στον θεραπευτή τους, γεγονός που μπορεί να τους αποτρέψει από το να αναλάβουν την προσωπική τους ευθύνη και να τους εμποδίζει να αναπτύξουν αυτονομία. Είναι σημαντικό να θωρακιστείτε με πολύτιμα ψυχοεκπαιδευτικά εργαλεία και να ανοίξετε τα φτερά σας χωρίς να έχετε ανάγκη συνεχούς καθοδήγησης. Αυτή η διαπίστωση είναι ουσιώδης για την προσωπική σας ανάπτυξη. Μια υγιής προσέγγιση είναι να θεωρείτε την ψυχοθεραπεία ως ένα βήμα στην προσωπική σας ανάπτυξη και όχι ως έναν μόνιμο δεσμό.

            Επιπρόσθετα είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η ψυχοθεραπεία είναι μια αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση, όμως δεν αποδίδει το ίδιο για όλους. Έρευνες δείχνουν ότι ένα ποσοστό ασθενών δεν βιώνει σημαντική βελτίωση μέσω της ψυχοθεραπείας, κάτι που μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η φύση και η σοβαρότητα της ψυχικής διαταραχής (Lambert, 2013). Επιπλέον, ορισμένοι ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται θετικά στην ψυχοθεραπεία ενδέχεται να ωφεληθούν από την αξιολόγηση και παρακολούθηση ενός ψυχιάτρου, καθώς η διάγνωση, η επιλογή και η προσαρμογή της κατάλληλης θεραπευτικής αγωγής απαιτούν την εξειδικευμένη γνώση ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας με εκπαίδευση στην ψυχοφαρμακολογία (American Psychiatric Association, 2020).

Αν αναρωτιέστε πότε είναι καλή στιγμή να διακόψετε τη θεραπεία…

            Ακόμα και αν η αλλαγή θεραπευτή ή θεραπείας σας προκαλεί τρόμο σκεφτείτε ότι στόχος δεν είναι η ισόβια εξάρτηση από έναν συγκεκριμένο θεραπευτή ή μία μέθοδο, αλλά η ανάπτυξη και η ενδυνάμωση των ψυχικών σας πόρων και η απόκτηση εργαλείων που θα σας επιτρέψουν να διαχειρίζεστε αποτελεσματικά τις προκλήσεις της ζωής.

            Η αλλαγή προσώπου ή προσέγγισης στην ψυχοθεραπεία  επιπλέον μπορεί να προσφέρει μια ανανεωμένη προοπτική και να επαναφέρει το κίνητρο στους θεραπευόμενους. Σύμφωνα με τον S. J. Hayes et al. (2011), η εισαγωγή νέων θεραπευτικών μεθόδων μπορεί να ενισχύσει τη συμμετοχή και τη δέσμευση των ατόμων στη διαδικασία της θεραπείας, καθώς τους δίνει την ευκαιρία να εξερευνήσουν διαφορετικές προσεγγίσεις και να βρουν αυτές που ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες τους. Η εναλλαγή θεραπευτή ή μεθόδου μπορεί να διασπάσει τη ρουτίνα και να ανανεώσει το ενδιαφέρον, κάνοντάς τους να αισθανθούν πιο αφοσιωμένοι και κινητοποιημένοι για την προσωπική τους ανάπτυξη (Norcross, 2010).

Υπάρχουν πολλές ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις που μπορείτε να εξετάσετε. Ορισμένες από τις πιο γνωστές περιλαμβάνουν:

• Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT): Εστιάζει στην αναγνώριση και την αλλαγή αρνητικών σκέψεων και συμπεριφορών που προκαλούν άγχος. Η CBT είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και έχει αποδειχθεί αποτελεσματική για τις διαταραχές άγχους. Σε αυτή την προσέγγιση δουλεύεται με τεχνικές όπως. Εστιάζει στην αναγνώριση και αλλαγή των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων που συνδέονται με συγκεκριμένες γενετικές διαγνώσεις, αξιοποιώντας τεχνικές της γνωστικής-συμπεριφορικής θεραπείας (CBT) και της αποδοχής και δέσμευσης (ACT). Οι θεραπευτές στη ΓΣΘ χρησιμοποιούν εργαλεία όπως την αναδιαμόρφωση αρνητικών σκέψεων, τις τεχνικές χαλάρωσης και τη διαχείριση άγχους, καθώς και την εκπαίδευση στην αποδοχή της αβεβαιότητας που συχνά συνοδεύει τις γενετικές προγνώσεις. Έτσι, ενισχύουν την ψυχική ευημερία και την ανθεκτικότητα των ατόμων απέναντι σε δύσκολες γενετικές πραγματικότητες.
• Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (DBT): Αυτή η προσέγγιση συνδυάζει τη CBT με στοιχεία mindfulness και επικεντρώνεται στην αποδοχή και την αλλαγή. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για άτομα που βιώνουν έντονα συναισθήματα. Αναπτύχθηκε αρχικά για άτομα με οριακή διαταραχή προσωπικότητας (Borderline Personality Disorder), καθώς βοηθά στην αντιμετώπιση έντονων συναισθημάτων, τάσεων αυτοτραυματισμού και ασταθών διαπροσωπικών σχέσεων. Επίσης, χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις διαταραχών της διάθεσης, κατάθλιψης, διατροφικών διαταραχών και εξαρτήσεων. Η DBT είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για άτομα που δυσκολεύονται να αντέξουν τον ψυχικό πόνο, καθώς περιλαμβάνει τεχνικές αποδοχής και διαχείρισης συναισθημάτων, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα και την ικανότητα διατήρησης σταθερών σχέσεων.
• Δραματοθεραπεία: Η δραματοθεραπεία αξιοποιεί την τέχνη του θεάτρου και της θεατρικής έκφρασης για να βοηθήσει τους θεραπευόμενους να εξερευνήσουν και να εκφράσουν συναισθήματα, σκέψεις και τραυματικές εμπειρίες. Μέσω της υποκριτικής, των αυτοσχεδιασμών και της δημιουργίας ρόλων, οι συμμετέχοντες μπορούν να απελευθερώσουν συναισθηματικά μπλοκαρίσματα και να αναπτύξουν την αυτογνωσία. Αυτή η μέθοδος είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για άτομα που δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους με λεκτικό τρόπο.
• Ψυχανάλυση: Η ψυχανάλυση επικεντρώνεται στην εξερεύνηση του υποσυνείδητου και των εσωτερικών συγκρούσεων που επηρεάζουν τη συμπεριφορά και τα συναισθήματα. Μέσω της ελεύθερης συνειρμικής έκφρασης και της ανάλυσης των ονείρων, οι θεραπευόμενοι μπορούν να αποκτήσουν επίγνωση των καταπιεσμένων συναισθημάτων και επιθυμιών τους, συμβάλλοντας στη θεραπεία των ψυχολογικών τους προβλημάτων.
• Θεραπεία Σχημάτων: Αυτή η προσέγγιση συνδυάζει στοιχεία της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας και της ψυχανάλυσης, εστιάζοντας στην αναγνώριση και την αλλαγή των αρνητικών σχημάτων σκέψης που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά και τις σχέσεις. Μέσω της κατανόησης των πρώιμων εμπειριών και των μη υγιών προτύπων, οι θεραπευόμενοι μπορούν να αναπτύξουν υγιέστερες σχέσεις και συμπεριφορές. Αυτή η προσέγγιση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για άτομα που έχουν ιστορικό συναισθηματικής κακοποίησης ή διαταραχών προσωπικότητας, καθώς τους παρέχει εργαλεία για την κατανόηση και την αλλαγή των εσωτερικών τους αντιλήψεων.
• Ομαδική Θεραπεία ( Group therapy): Η ομαδική θεραπεία προσφέρει την ευκαιρία για σύνδεση με άλλους που βιώνουν παρόμοια συναισθήματα, προσφέροντας αίσθημα υποστήριξης και κοινωνικής ένταξης. Τα μέλη της ομάδας συχνά έχουν την ευκαιρία να εξετάσουν τα μοτίβα των σχέσεων τους και να πειραματιστούν με νέες, υγιέστερες συμπεριφορές μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον. Η ομαδική θεραπεία παρέχει έναν χώρο όπου οι άνθρωποι μπορούν να μοιραστούν τις εμπειρίες και τα συναισθήματά τους, ενώ παράλληλα να παίρνουν και να προσφέρουν υποστήριξη, γεγονός που βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων αυτών. Μέσα από τη συμμετοχή σε μια ομάδα, τα άτομα μπορούν να μάθουν πώς να αναγνωρίζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους πιο αποτελεσματικά και να μάθουν να διαχειρίζονται το κοινωνικό άγχος.

Η αυτογνωσία είναι μια διαρκής διαδικασία. Εξερευνήστε βιβλία, σεμινάρια ή ομάδες υποστήριξης που εστιάζουν στο άγχος και την προσωπική ανάπτυξη. Η κατανόηση των μηχανισμών του άγχους και η εκπαίδευση σε νέες στρατηγικές μπορούν να σας προσφέρουν

Η αναγνώριση της ανάγκης για ανεξαρτησία και παρά τον αρχικό δισταγμό να διακόψετε είναι δείκτης της προόδου σας. Θυμηθείτε ότι μπορείτε πάντα να επιστρέψετε στην ψυχοθεραπεία, όποτε το κρίνετε απαραίτητο ξανά στο μέλλον.

Ασπασία Πίζγα, Ψυχολόγος

Διδάκτωρ στην Ιατρική Σχολή

MSc Έλεγχος του Στρες & Προαγωγή της Υγείας

Εκπαιδεύτρια Mindfulness